Meme ve Endokrin Cerrahi Hakkında

Meme ve Endokrin Cerrahi Hakkında

Meme koruyucu cerrahi nedir?

Meme koruyucu cerrahi ile sadece meme kanseri bulunan alanın çevresindeki bir miktar sağlam doku ile birlikte ameliyatla çıkarılarak, memenin geri kalan kısmının ve böylece meme bütünlüğünün korunması sağlanır. Meme kanserinin erken tanı imkânlarının artması sonucunda birçok hastada uygulanabilir ve tercih edilen bir yöntemdir. Koltuk altı lenf bezlerinin değerlendirilmesi de aynı ameliyat sırasında yapılır. Meme koruyucu cerrahi uygulanabilmesi; tümörün tipi, büyüklüğü, meme içindeki yaygınlığı ve hastaya ait diğer bazı faktörlerin uygunluğuna bağlıdır. Onkoplastik cerrahi yöntemleriyle büyük kitlelerde de memenin tekrar oluşturulması mümkün olmaktadır. Erken evre meme kanserlerinin birçoğunda meme koruyucu cerrahi yapılabildiği gibi, ileri evre meme kanserlerinde de ameliyat öncesi verilen kemoterapi sonrasında meme koruyucu cerrahiye uygun hale gelen kanserlerde de bu yöntem uygulanabilir. Meme koruyucu cerrahi hastalarda en sık kanserin tekrarlaması endişesini yaratmaktadır. Yapılan çalışmalar memenin tamamının alınması yani mastektomi uygulanan hastalar ile meme koruyucu cerrahi yapılan hastalar arasında hayatta kalış süresi açısından fark olmadığını göstermiştir. Bir önemli nokta da meme koruyucu cerrahi yapılan hastalara ameliyat sonrası büyük çoğunlukla radyoterapi (ışın tedavisi) yapılması gerekliliğidir. Bu tedavinin eklenmesi kanserin tekrarlama riskini azaltmaktadır.

Meme ve Endokrin Cerrahi Hizmetleri

Onkoplastik cerrahi nedir?

Onkoplastik cerrahi meme tümörlerinin memenin korunarak tedavisinden daha fazla hastanın yararlanabilmesini sağlayan tedavi yöntemidir. Hastanın memesi üzerinde çeşitli plastik cerrahi yöntemleri ile geniş doku alanları çıkarılsa da memenin yeniden şekillendirilmesi ve diğer memenin de simetrik olarak düzeltilmesi sağlanmakta ve bu yöntemlerle kanserin cerrahi tedavisi tam olarak yapılırken hem de estetik olarak daha iyi sonuçlar alınmaktadır.

Mastektomi nedir?

Mastektomi tüm meme dokusunun ameliyatla çıkarılmasıdır. Meme koruyucu cerrahiye uygun olmayan hastalarda cerrahi tedavi seçeneğidir. Belirli tiplerdeki kanserlerde, büyük tümörlerde, daha önce memeye radyoterapi almış hastalarda ve hastaya özgü bazı diğer faktörlerin bulunması durumunda mastektomi tercih edilen cerrahi yöntemdir. Farklı yöntemleri mevcuttur. Mastektomi sonrasında aynı ameliyat sırasında protezlerle veya kişinin kendi dokuları kullanılarak eş zamanlı veya daha sonraki bir dönemde meme rekonstrüksiyonları (yeniden yapılma) gerçekleştirilebilmektedir. Genetik geçişli kanser tespit edilen hastalarda veya genetik mutasyonları kanser gelişimi öncesinde tespit edilen hastalarda her iki memeye risk azaltıcı mastektomiler yapılmaktadır.

Meme kanserinde lenf bezlerine yönelik cerrahi yöntemler nelerdir?

Memenin lenfatik dolaşımı büyük ölçüde koltuk altı yani aksilla lenf bezlerine doğru olmaktadır. Meme kanserinin evrelendirilmesi ve tedavisinde koltuk altı bezlerinde tümör yayılımı olup olmaması önemlidir. Geçmiş dönemlerde her hastada standart olarak koltuk altı lenf bezleri ameliyat sırasında büyük ölçüde çıkarılırken günümüzde gelişen tedavi seçenekleri ile bu lenf bezleri çoğunlukla korunabilmektedir. Lenf bezlerine yönelik cerrahi tanı konmuş hastalarda meme kanseri cerrahisinin bir parçası olarak aynı seansta yapılabildiği bazı durumlarda ikinci bir seans olarak da yapılabilmektedir. Lenf bezlerine yönelik cerrahinin iki ana tipi bulunmaktadır.

Sentinel lenf nodu biyopsisi (SLNB) nedir?

• Sentinel lenf nodu biyopsisi, özel boyalar ya da nükleer tıp yöntemleri kullanılarak memeden gelen lenf dolaşımının ilk olarak gittiği lenf bezlerinin bulunması ve bu lenf bezlerinin kanser hücreleri bulundurup bulundurmaması durumunun değerlendirildiği bir yöntemdir. Ameliyat öncesi muayene ve görüntüleme yöntemleri ile koltuk altı bezlerinde yayılım şüphesi bulunmayan hastalarda bahsedilen yöntemlerle tespit edilen 1-3 lenf bezinin ameliyat sırasında patolojik olarak değerlendirmesi yapılmakta ve yayılım saptanmaması durumunda geri kalan alana geniş cerrahi uygulanmaktadır. Bu sayede koltuk altına yapılacak geniş cerrahinin hastaya getirebileceği; ağrı, hareket kısıtlılıkları ve kol ödemi gibi yan etkilerden büyük ölçüde kaçınılmaktadır. İleri evre tümörü olan ve ameliyat öncesi verilen kemoterapi sonrasında tedaviye tam cevap veren hastalarda da bu yöntem uygulanabilmektedir.

Aksiller lenf nodu diseksiyonu (ALND) nedir?

• Aksiller lenf nodu diseksiyonu, günümüzde çok daha az gerekli olmakla beraber koltuk altında yayılım olan hastalarda bu bölgedeki lenf bezlerinin büyük ölçüde çıkarıldığı bir ameliyattır.

Mastektomi sırasında ya da sonrasında meme rekonstrüksiyonu nedir?

Gerek meme koruyucu cerrahilerden sonra gerekse mastektomi sonrası memenin eş zamanlı gerekse geç dönem yeniden yapılandırılması mümkündür. Bu amaçla protez materyaller ve kişinin kendi dokularının kullanılarak meme rekonstrüksiyonları yapılmaktadır.

Çoğu hastalıkta olduğu gibi endokrinolojik hastalıkların tedavisinde başarılı sonuçlar elde etmenin yolu erken teşhisten geçiyor. Belirtileri çoğu zaman önemsenmeyen bu hastalıkların erken teşhisi için, hastaların Endokrinoloji ve Endokrin Cerrahisi bölümlerinde kontrollerini belirli aralıklarla yaptırmaları büyük önem taşıyor. Son yıllarda önemli gelişmeler kaydeden endokrin cerrahisi, endokrinolojik hastaların tedavisinde önemli bir rol oynuyor.

Endokrin cerrahisi nedir?

Endokrin cerrahisi, vücuttaki salgı bezlerinden gelişen hastalıkların tedavisi için yapılan cerrahi işlemleri içerir. Genel cerrahi alanındaki endokrin cerrahisi tanımı tiroid, paratiroid, adrenal yani böbreküstü bezler ve pankreastaki salgısal hücrelerden gelişen hastalıklara yönelik cerrahileri kapsar.

Endokrin cerrahisi bölümünde hangi hastalıkların cerrahi tedavileri yapılmaktadır?

Endokrin cerrahisi bölümümüzde tiroid bezinin nodüler veya genel olarak büyümesine bağlı ortaya çıkan durumlar, tiroid bezinin kanserleri, paratiroid bezi hastalıkları, adrenal (böbrek üstü) bezinde ortaya çıkan hastalıklara yönelik cerrahi tedaviler yapılmaktadır.

Tiroid nodülü nedir?

Tiroid nodülleri, tiroid bezi içerisinde ortaya çıkan kitlesel oluşumlardır. Bunlar tamamen katı yapıda olabildikleri gibi, içleri sıvı dolu ya da karma vasıfta olabilirler.

Tiroid nodülü belirtileri nelerdir?

Birçok tiroid nodülü boyunda dışarıdan görülecek boyutta şişlikler yaratmadığı sürece belirti vermez. Bu nodüller çoğunlukla yapılan muayeneler ve ultrason görüntülemeleri esnasında tespit edilmektedir. Nodüllerin bir kısmı hava yoluna veya yemek borusuna bası yaparak, nefes darlığı ve yutma güçlüğü şeklinde belirti verebilmektedir. Aşırı hormon salgılama kapasitesine sahip tiroid nodüllerinde hormon yüksekliğinin neden olduğu belirtiler; çarpıntı, aşırı terleme, ellerde titreme olarak sıralanabilir.

Tiroid bezi hastalıklarında tanı nasıl konulmaktadır?

Tiroid bezi hastalıklarının tanısı boyun muayenesi, ultrasonografi, tiroid hormonu ve diğer tiroid ile ilişkili kan tetkiklerindeki değişikliklerin tespiti ile konulmaktadır. Hastada, muayene ile ele gelen nodüllerin varlığı veya hormon yüksekliği ya da düşüklüğüne bağlı bulgular tespit edilebilir. Tiroid ultrasonografisi ile tiroid bezinin yapısı değerlendirilmektedir. Ayrıca tiroidit varlığı, tiroid bezinde bulunan nodüllerin ve bunların vasıflarının değerlendirilmesi tiroid ultrasonografisiyle mümkün olabilmektedir. Kan testleri ile hipertiroidi, hipotiroidi ve tiroide ait diğer hastalıkların teşhisi yapılabilmektedir.

Tiroid bezinde saptanan nodüllerin değerlendirilmesinde ince iğne aspirasyon biyopsisi yöntemi kullanılmaktadır. Şüphe arz eden nodüllerden iğne yardımı ile alınan hücrelerin patolojik incelemesi yapılmakta ve cerrahi gerektiren nodüllere bu inceleme neticesine göre karar verilmektedir.

Tiroid bezi hastalıklarının cerrahi tedavilerinde kullanılan güncel yöntemler nelerdir?

Hipertiroidinin en sık nedeni olan Graves hastalığında tiroid bezinin tamamının çıkarıldığı total tiroidektomi ameliyatı yapılır. Eğer hipertiroidinin nedeni aşırı çalışan bir nodül ise ve bezin diğer tarafında başka nodüller yoksa tek taraflı tiroidektomi uygulanır. Tiroid bezinde kanser saptanması durumunda genellikle total tiroidektomi ameliyatı ile tüm tiroid dokusu ve bununla birlikte bazı kanserlerde o bölgedeki lenf bezleri ameliyatla çıkarılır. Bazı özel durumlar veya kanser tiplerinde tek taraflı tiroidektomi de yapılabilir. Bu ameliyatlar boyun ön kısmından yapılan 3-4 santimetrelik bir kesi ile gerçekleştirilir.

Paratiroid bezi nedir?

Paratiroid bezler, boynun her iki yanında tiroid bezi üzerinde bulunan toplam 4 adet bez olup, vücuttaki kalsiyum dengesini sağlayan paratiroid hormonunu (parathormon) salgılayan küçük bezlerdir.

Paratiroid bezi hastalıkları nelerdir?

Paratiroid bezin genellikle bir tanesinde ya da nadiren iki tanesi veya tümünde aşırı büyüme ve kontrolsüz hormon salgılama durumu yani hiperparatiroidi ortaya çıkabilir. Eğer tek tek bezlerde bu durum ortaya çıkıyorsa buna paratiroid adenomu, tümünde ortaya çıkıyorsa paratiroid hiperplazisi denir. Bu durumlarda vücutta parathormon düzeyi artar ve buna bağlı olarak kan kalsiyum düzeyi yükselir. Kalsiyum yüksekliği böbrek taşları oluşumundan kemik erimesine, damar sertleşmesine ve duygudurum bozukluklarına kadar birçok probleme yol açar.

Paratiroid bezi hastalıklarında tanı nasıl konulmaktadır?

Hiperparatiroidinin bulgusu kan kalsiyum düzeyinde yükselmedir. Bu durum rutin kan tetkiklerinde tesadüfi olarak saptanabildiği gibi, böbrek taşı ve kemik erimesi gibi hastalıkların araştırılması sırasında yapılan tetkiklerde de ortaya çıkarılabilir. Paratiroid adenomları ultrasonografi ile saptanabilir. Hiperplazi varlığında ultrasonografi ile bezlerdeki büyüme gösterilemese de laboratuvar incelemelerinde kalsiyum ve parathormon yüksekliğinin tespiti ile tanı konabilir. Anormal yerleşimli paratiroid adenomlarının tespitinde sintigrafi gibi özel tanı yöntemleri de kullanılmaktadır.

Paratiroid bezi hastalıklarının cerrahi tedavilerinde kullanılan güncel yöntemler nelerdir?

Bir veya iki paratiroid bezde büyüme ve aşırı çalışma tespit edilen vakalarda, hedeflenmiş paratiroidektomi denilen bir yöntemle daha küçük bir kesiden bu bezlere ulaşılarak ameliyatla çıkarılmaları sağlanır. Tüm bezlerde sorun olan hiperplazi durumunda ise, tiroid ameliyatına benzer bir cerrahi ile tüm bezler ortaya konarak bir bezin yarısının korunup diğerlerinin çıkarılmasının sağlandığı subtotal paratiroidektomi ameliyatı yapılır.

Adrenal bez nedir?v

Böbreküstü bezi de denen adrenal bez her iki böbreğin üzerinde bulunan ve vücudumuz için son derece önemli birçok hormonu salgılayan sağ ve sol olmak üzere iki adet olan salgı bezidir.

Adrenal bez hastalıkları nelerdir?

Adrenal bezin birçok hastalığı bulunmaktadır. Bunlardan cerrahi tedavi gerektirenler Feokromositoma adı verilen çarpıntı, hipertansiyon ve yüzde kızarma atakları ile belirti veren kitlelerin neden olduğu hastalıklar, kanda potasyumun düşmesi, hipertansiyon, halsizlik ve güçsüzlük gibi bulgularla ortaya çıkan Conn sendromu ve aşırı steroid hormon üretimine neden olan Cushing sendromudur.

Adrenal bez hastalıklarında tanı nasıl konulmaktadır?

Adrenal bez hastalıklarının büyük çoğunluğu açıklanan belirtileri gösteren hastaların kan hormon düzeylerindeki artışlarının laboratuvarda tespit edilmesi ve buna neden olan böbrek üstü bez kitlelerinin tomografi, MR ve sintigrafi gibi görüntüleme yöntemleri ile yerlerinin saptanması ile tanı almaktadır.

Adrenal bez hastalıklarının cerrahi tedavilerinde kullanılan güncel yöntemler nelerdir?

Günümüzde adrenal beze yönelik cerrahi işlemlerin büyük çoğunluğu laparoskopik cerrahi yolu ile yani kapalı yöntemle gerçekleştirilmektedir. Bu yöntemle hastalıklı bez çıkarılarak hastanın kısa sürede sağlığına kavuşması sağlanabilmektedir.

Doktorlarımız

Güven Hastanesi (Ankara - Çankaya)

Doç.Dr.Murat Bulut Özkan