Tüp Bebek Merkezi Hakkında
Tüp bebek tedavisi nedir?
Tüp bebek tedavisi; insan sperm ve yumurta hücresinin laboratuvar ortamında bir araya getirilip döllenme sağlanarak oluşan embriyonun anne rahmine transfer edilme işlemidir. Hızla gelişen teknoloji ve tedavi seçenekleriyle birlikte tüp bebek tedavisi, kendiliğinden ya da klasik infertilite tedavi yöntemleriyle gebe kalamayan çiftlere umut ışığı olmaktadır.
Tüp bebek tedavisinin aşamaları nelerdir? Tüp bebek tedavisi öncesinde eşlerin tedavi, işlemler ve karşılaşılabilecek problemler hakkında bilgilendirilmiş onam formunu okuyarak onay vermeleri gerekmektedir. Tüp bebek tedavisi günlük ve saatlik takip gerektiren bir tedavi şeklidir. Tedavinin başarısı hasta uyumu ve ekip çalışması ile en üst düzeye çıkarılabilir.
Hazırlık
Hastaların Hazırlanması
Öncelikle çocuk istemi olan çiftin genel sağlık kontrollerinin yapılmış ve gebelik için engel ek problemin olmadığından emin olunması gerekir. Tüp bebek tedavisi için hastalara aşağıdaki tetkikler yapılmalıdır.
• Erkeğin üç günlük cinsel perhiz sonrası semen analizi için örnek vermesi gerekir. Üroloji uzmanı gerekli görürse hormon ve genetik analizler için kan tetkiki ve diğer tetkikleri yaptırması da gerekir.
• Kadının mensturasyonun (adet kanaması) ikinci veya en geç üçüncü günü hormon tahlilleri için kan vermesi ve ultrasonografi yaptırması gerekir. Özellikli durumlarda doktor önerisine göre hormon ve ultrasonografi tetkikleri adet gününden bağımsız da yapılabilir.
• Adet bitiminde kadından rahim ağzı sürüntüsü (smear) alınmalıdır.
• Gerekli görülmesi halinde kamerayla rahim içinin gözlenmesi (histeroskopi) ya da rahim filmi çekimi (HSG) yapılabilir. Herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna bağlı olanların tüp bebek tedavisinde bu güvenceden yararlanabilmeleri için SUT güncel mevzuatındaki şartları sağlaması gerekir.
Takip
Tedavinin Takibi
Tüp bebek tedavisi her hastanın tıbbi özelliklerine göre bireysel olarak planlanmalıdır. Hastaya özel bireysel planlanan tedavilerde hastanın tedaviye uyumu ve tedavinin doğru uygulanması tedavinin sonuçları acısından çok önemlidir. Yumurta geliştirici ilaçların kontrol altında kullanılması gerekir. Tedavinin takibi, seri kan tahlili ve ultrasonografiyle yapılır. Tedaviye verilen yanıta göre ilaç doz ayarlaması yapılır. Yumurtalar belli bir boyuta geldiği zaman, yumurtlama sağlayıcı ilaç kullanımı planlanır. Yumurtlama sağlayıcı ilaç kullanımından yaklaşık 36 saat sonra yumurta toplama işlemi (OPU) belirlenir. İyi kalitede ve yeterli yumurta toplanması için yumurta çatlatma tedavisi denilen yumurtlama sağlayıcı ilacın doğru zamanda ve doğru şekilde kullanımı çok önemlidir. Yumurta toplama işlemi anestezi altında ve ameliyathane şartlarında gerçekleştirilir. Yumurta toplama günü hasta en az 8 saatlik açlık sonrası herhangi bir şey içmemiş olarak ameliyathanede hazır olur.
OPU
Yumurta Toplama İşlemi (OPU)
Yumurta toplama işlemi ameliyathane şartlarında ve genellikle vajinal ultrasonografi eşliğinde yapılır. Cinsel ilişkisi olmayan hastalarda, yumurta dondurma planlanması durumunda karından (suprapubik) yumurta toplama işlemi de yapılabilir. Her bir folikülün içine girilerek folikül içeriği özel bir aspiratör yardımıyla boşaltılır. Alınan sıvının bulunduğu tüpler, embriyoloji laboratuvarına verilerek mikroskop altında yumurta varlığı incelenir. Her iki yumurtalıkta da yumurta toplama işlemi yaklaşık 15-30 dakika sürer.
Sperm
Sperm Elde Edilmesi
Evli çiftlerde tüp bebek işlemi için, erkek de yumurta toplama günü merkezde, cinsel perhiz süresine uygun olarak mastürbasyon yöntemiyle semen örneği verir. Semen örneğinde yeterli sperm elde edilememesi halinde biyopsi yöntemleriyle (TESE, TESA, PESA) sperm elde etmek için ameliyathane şartlarında işlem hazırlığı yapılır.
Embriyoloji
Embriyoloji Laboratuvar İşlemleri
Yumurta toplama işlemi sırasında alınan folikül sıvısından elde edilen yumurtalar özellikli mikroskop altında incelenerek özel kültür mediumu içinde toplanır ve inkübator ortamında saklanır. Olgun yumurta hücreleri 2-4 saat sonra döllenme için hazır hale gelir.Laboratuvar ortamında hazırlanan semen örneği sperm sayısı, hareketliliği ve şekli yönünden incelenir ve döllenme işlemi için hazırlanır.Klasik IVF yönteminde hazırlanan spermler, yumurtalarla aynı kültür mediumuna bırakılır ve döllenme olması beklenir. Ciddi sperm bozukluğu mevcutsa veya cerrahi biyopsiyle sperm elde edilmişse döllenme özellikli bir mikroskop altında embriyolog ya da biyolog tarafından ICSI denilen mikroenjeksiyon yöntemi uygulanarak sağlanır. Döllenme ve oluşan embriyoların bölünme takibi günlük olarak yapılır. Embriyoların kalitelerine göre embriyo transfer zamanı belirlenir.Embriyo transferi planlanmayan hastalarda yumurta dondurma ya da embriyo dondurma işlemleri ayrıca planlanır.
Transfer
Embriyo transfer işlemi
Embriyo kalitesine göre planlanan günde, embriyo transfer hazırlığı yapılır. Ameliyathane koşullarında uygulanan embriyo transferi; karnın alt bölgesine yapılan ultrasonografi eşliğinde jinekolojik muayene pozisyonunda mesane (idrar kesesi) dolu olarak uygulanır. Embriyo transferi ağrılı bir işlem olmadığı için anestezi gerektirmez. Hastanın rahim ağzı mukus ve salgıları temizlendikten sonra embriyoloji laboratuvarından özel katater içinde getirilen embriyo, anne adayının da izleyebileceği şekilde rahme yerleştirilir. İşlem sonrası gebeliğin oluşacağı rahim yatağının (endometrium) desteklenmesi için jel, iğne, fitil ya da hap formunda tedaviler verilebilir.Bu tedavilere luteol destek tedavileri denir. Transfer işleminden 14 gün sonra hasta, kanda gebelik testine çağırılır. Gebeliğin oluşması durumunda, luteal destek tedavisi doktorların önerisine göre farklılık göstermekle beraber, gebeliğin 8-10’uncu haftasına kadar devam edebilir. Ülkemizdeki yasal düzenlemelerle 35 yaşa kadar birinci ve ikinci uygulamada tek embriyo, üçüncü ve sonraki uygulamalarda 2 embriyo; 35 yaş ve üzerinde ise tüm uygulamalarda en fazla 2 embriyo transfer edilebilir.
Doktorlarımız
Canan Erdemli (Embriyolog)